Voor een goed ontwerp is altijd moed nodig

BORA: Prof. Dr. Zec, u bent bestuurslid van het Design Zentrum NRW en organisator van de Red Dot Award, een van de meest prestigieuze internationale designprijzen. Hoeveel producten waren genomineerd voor de Red Dot Award in 2017? Productontwerp geadverteerd?

Peter Zec: Dit jaar werden meer dan 5.500 nieuwe producten ingediend. Dit is een nieuw record in de geschiedenis. Fabrikanten en ontwerpers uit 54 landen hebben besloten deel te nemen. Hiertoe behoren traditioneel sterke designlanden zoals Duitsland, de VS en Taiwan, maar ook steeds meer nieuwkomers zoals Estland en Libanon. We zien ook een toename in inzendingen uit China.

BORA: Zijn het vooral grote, wereldwijd actieve industriële bedrijven die proberen hun producten te laten labelen?

Peter Zec: Voor wereldmerken en designgiganten is deelname aan een wedstrijd als de Red Dot Design Award een absolute must. De Red Dot award is namelijk een externe beoordeling van hun werk. Een ander belangrijk voordeel is differentiatie op de markt, aangezien het Red Dot label door eindgebruikers wordt herkend als een kwaliteitszegel. Grotere bedrijven of wereldwijde spelers lijken op het eerste gezicht beter geplaatst dan KMO's om regelmatig en met meerdere producten te concurreren, omdat ze meer middelen tot hun beschikking hebben. Maar kwantiteit is geen garantie voor een prijs. Bedrijfsstructuur en grootte spelen hier geen rol. Want wat telt in het beoordelingsproces is de uitmuntendheid van de ontwerpprestatie. En ook in kleine en middelgrote bedrijven is een goed ontwerp al lang de sleutel tot een succesvol bedrijfsbeleid.

Willi Bruckbauer: Dit geldt ook voor BORA. Meteen vanaf het begin. We hechten er niet alleen veel belang aan om top te zijn op het gebied van kwaliteit, marketing en prijsbeleid. Voor ons is design een centraal onderdeel van ons bedrijf en tegelijkertijd een zaak van het hart. We willen de wereld in de keuken mooier maken en daar hoort natuurlijk een overtuigende uitstraling bij.

Peter Zec: Wat je nu bewezen hebt. De nieuwe BORA Professional werd onderscheiden in de categorie "Best of the Best 2017".

Willi Bruckbauer: Ja, dat maakte ons erg trots! In alle bescheidenheid kan ik zeggen dat we ons in de gelukkige positie bevinden dat we van tijd tot tijd de een of andere prijs ontvangen. Maar om de Red Dot Award te ontvangen voor een compleet nieuw product dat op dat moment nog maar een paar maanden op de markt was, zegt ook iets over de sterke innovatiekracht van deze ontwikkeling. We voelen ons zeer vereerd om in de eredivisie te spelen.

BORA: Wat kenmerkt het succes van bedrijven waarvan het ontwerp stijlbepalend is?

Peter Zec: Een succesvol ontwerp is niet voorspelbaar. Ontwerpen is gericht spelen met mogelijkheden: De mogelijkheden en vooruitzichten van design moeten worden erkend. Dit vraagt om creatieve geesten die gevoelig zijn voor technische en culturele ontwikkelingen en doortastende ideeën hebben. Stijlbepalende bedrijven die het potentieel van design als economische factor hebben erkend, geven deze ideeën de ruimte om zich te ontwikkelen.

Willi Bruckbauer: Hoewel de designfactor stevig verankerd is in het DNA van ons bedrijf, houden we ons niet in de eerste plaats bezig met het label "stijlbepalend". Maar natuurlijk is uitwisselbaarheid in het ontwerp een absolute no-go voor ons; het voldoet op geen enkele manier aan onze eisen. We hebben de ambitie om iets speciaals te willen creëren en altijd een stap voor te zijn. Soms is het een evenwichtsoefening: Om succesvol te zijn en te blijven, moet je snel reageren op de markt, innovatie stimuleren en trends zetten. Dit heeft echter ook tijd nodig om te rijpen en vereist gevoeligheid. Omdat we ervan uitgaan dat onze producten grondig en zorgvuldig geteste ontwikkelingen zijn die de toets van de doelgroep kunnen doorstaan. De markt is een goede en overigens harde graadmeter voor onze inspanningen. Hoe wordt een product ontvangen? We hebben vandaag te maken met een zeer goed geïnformeerd en kritisch publiek. We nemen dit heel serieus. En dit geldt zowel voor de eindklant als voor onze belangrijke retailpartners, die ons eerlijk en kritisch onder de loep nemen en ons voortdurend feedback geven. En dat heeft weer een heel constructief effect op ons.

BORA: Bestaat er zoiets als een garantie voor succes of basiswaarden die de tijd overstijgen en een goed en succesvol ontwerp kenmerken?

Eerst en vooral moet het ontwerp werken. Als het niet werkt, is het nutteloos. Dit is de fundamentele eigenschap die een goed ontworpen product moet hebben. Daarnaast moet een ontwerper ervoor zorgen dat een product ook overtuigend is in gebruik. Het was ook bedoeld om consumenten te verleiden met zijn uiterlijk en vorm. Een goed ontwerp gaat hand in hand met het doel om bij te dragen aan een voortdurende verbetering van de levenskwaliteit. Design gaat over permanente verandering en verdere ontwikkeling. Geen enkele ontwerper zal de functie van een stoel in twijfel trekken, maar wel veranderingen in zitgewoonten of aspecten van materiaal en designtaal.

Willi Bruckbauer: Ik zie het precies hetzelfde. Ook heel belangrijk: Een goed ontwerp moet ook de moed hebben om de status quo radicaal in twijfel te trekken en omver te werpen. Anders zou BORA nooit succesvol zijn geweest. Functie had natuurlijk de hoogste prioriteit in mijn ontwikkeling: De trekker die ik wilde ontwikkelen zou beter moeten trekken dan de conventionele trekkers. En natuurlijk moet de vorm, de jurk zogezegd, verleidelijk zijn - als je deze term kunt gebruiken voor een technisch product. Voor mij ging het er vooral om de keuken te verbeteren als een plek waar ik me thuis voel. En dat is vandaag de dag nog steeds de drijfveer achter mijn denken als ondernemer. Omdat het wiel blijft draaien, moet je de vinger aan de pols houden. Vooral als het gaat om het ontwerp van een product. Er is altijd een tijdgeest.

Peter Zec: Zeitgeist is een goed trefwoord. Naar mijn mening zijn er verschillende trends te herkennen in productontwerp. Bij materiaalonderzoek en productontwerp wordt geprobeerd om organische processen en procedures uit de natuur na te bootsen. Daarnaast worstelen steeds meer ontwerpers met vragen over robotica. Apparaten die autonoom werken en kunstmatige intelligentie hebben, spelen al een grote rol in het dagelijks leven.

BORA: En welke trends kenmerken volgens u momenteel de keukensector in het bijzonder?

Peter Zec: Voor veel mensen is de keuken een middelpunt van het leven met trekjes van een statussymbool. In een open keuken kook je niet alleen, je leeft ook. Daarom moet de keuken in elk opzicht aan individuele eisen voldoen. Bij het inrichten van de keuken wordt aandacht besteed aan hoogwaardige materialen, energiezuinigheid en nieuwe oplossingen zoals afzuigkappen die geïntegreerd zijn in de kookplaat. Daarnaast zullen "slimme" keukenapparatuur zoals koelkasten en ovens zich blijven vestigen.



Willi Bruckbauer: Laat me iets onderbreken. Onlangs waren we gastheer van de Beierse televisie in Raubling. Er werd een film opgenomen over het onderwerp "De keuken als altaar". Het ging over keukens van uitzonderlijk hoge kwaliteit, die dienovereenkomstig duurder waren dan gemiddeld. Dat zijn er nu heel wat, zoals we hier duidelijk merken. Dus misschien is het waar dat de keuken de auto heeft vervangen als statussymbool. Het tv-programma, waarin BORA-producten werden geïnstalleerd in de getoonde keukens, ging echter nog verder. Namelijk: De keuken is een plek die bijna iets eerbiedigs kan uitstralen, bijna heilig, omwille van zichzelf, vanwege het buitengewone ontwerp en de uitrusting. Dat is de stelling. En inderdaad: Onze planners herkennen deze benadering ook in de verzoeken van klanten. Het punt hier is dat er producten nodig zijn die discreet, elegant en onopvallend opgaan in het geheel, maar met een onderscheidend tintje. En BORA lijkt al een begrip te zijn op de markt. Dit is echter alleen aan de oppervlakte onze bedoeling. Ondanks al zijn schoonheid, elegantie en extravagantie kan en moet de keuken altijd een plek blijven voor familie, gezelligheid en het echte leven. Een open haard waar je je kunt opwarmen.

Peter Zec: Ik wil graag nog iets toevoegen: De perfecte combinatie van esthetiek, technologie en functionaliteit speelt een grote rol in het keukenontwerp. "Made in Germany" heeft daarom een speciale aantrekkingskracht omdat het geassocieerd wordt met een uitstekende productkwaliteit, wat vooral in het keukensegment erg gewild is. Omdat keukenapparatuur meestal voor een langere periode wordt gekocht.

BORA: Laten we een snelle sprong in de toekomst maken. De keuken van morgen: Welke fundamentele innovaties kunnen we verwachten?

Peter Zec: Ik kan geen algemeen antwoord geven voor alle productcategorieën. Maar ik denk dat keukens in de toekomst steeds meer zullen worden gekenmerkt door geautomatiseerde apparaten met geavanceerde spraak- en analysefuncties. Digitale assistenten zullen steeds vaker hun weg vinden naar producten. Ovens hebben al sensortechnologie en veel keukenapparatuur kan worden bediend via apps op mobiele apparaten zoals tablets of smartphones. Robotica en computer- en informatietechnologieën zullen zeker een belangrijke rol spelen, vooral omdat er spannende symbiose zal ontstaan met andere producten. Bedenk maar eens hoeveel individuele apparaten de smartphone vandaag de dag al combineert. Daarnaast zullen sociale en ecologische kwesties centraal moeten staan. Met alles wat in de toekomst technisch mogelijk zal zijn: Het is nog steeds uiterst belangrijk dat mensen de focus blijven van ontwerpers. Vooral wanneer zeer complexe processen steeds vaker binnenin de apparaten plaatsvinden en de buitenkant steeds meer wordt gekenmerkt door reductie en eenvoud. Een balans tussen moderne technologie en emotionele behoeften is bijzonder belangrijk in de ontwerpen - ook in het keukengedeelte.

Willi Bruckbauer: Helemaal mee eens. De keukenmarkt ontwikkelt zich razendsnel. En wie weet wat er over tien jaar standaard kan zijn dat voor ons nu nog onvoorstelbaar lijkt? Achteraf gezien zijn wij het beste voorbeeld. We zeiden dat we een revolutie in de keuken wilden ontketenen. De damp hoort naar beneden, niet direct in de neus. Zo'n eenvoudig principe - en toch wilde aanvankelijk niemand erin meegaan. Vandaag de dag zijn onze afdrukken echter al standaard; het principe is binnen slechts tien jaar ingeburgerd. Het is dus het schijnbaar eenvoudige, het gemakkelijk verklaarbare dat overtuigend is. Natuurlijk bevatten onze producten geavanceerde technologie en werken we volop aan innovaties. Dit kan echter geen trigger zijn waarmee de telefoon, de garagedeur, de televisie, de jaloezieën, het alarmsysteem en, indien mogelijk, de elektrische grasmaaier tegelijkertijd kunnen worden aangesloten. Wat ik op een ietwat brutale manier probeer te zeggen: Ondanks alles wat haalbaar is, blijven we centraal staan in onze toekomstige ontwikkelingen. En naast alle theoretische mogelijkheden wil hij graag dat het overtuigend en gebruiksvriendelijk is. De keuken is immers geen onderzoekslaboratorium voor high-tech koks die high-tech gadgets gebruiken in plaats van groenten, maar een plek van plezier, genot en sensualiteit. Daarom is ons uitgangspunt voor nieuwe ontwikkelingen, ondanks alle geavanceerde technologieën die nu al in BORA-producten zitten: Hou het simpel en dom.

BORA: Dit brengt me tot een vraag: Hoe denk je over de keuken en koken in je privéleven?

Peter Zec: Als gepassioneerd hobbykok en mede-eigenaar van een restaurant in Berlijn met een Michelin-ster, kook ik ook privé graag gerechten van hoge kwaliteit. Ik had een schone en strenge roestvrijstalen professionele keuken op maat laten bouwen in Italië, die ook aan de eisen van een sterrenkok zou voldoen. Wat het eten betreft: Ik hou van de verscheidenheid van de Aziatische keuken, die veel verse ingrediënten gebruikt. En ik hou echt van mediterrane gerechten. Ik geniet net zo van klassieke gerechten zoals antipasti of gevulde pasta als van een mooi gebraden stuk vlees. Ik waardeer ook het belang van de eetcultuur in de samenleving en het gemeenschappelijke aspect van de maaltijd.

BORA: Let je ook op een goed ontwerp bij het schikken van de borden?

Peter Zec: Heel eenvoudig: ja! Net als bij een product speelt verleiding ook bij voedsel een beslissende rol: Ik moet honger krijgen bij het zien van een gerecht.

Willi Bruckbauer: Voor mij is het uiterlijk heel belangrijk, geen twijfel mogelijk. Maar wat voor mij op de eerste plaats komt, is de aankoop. Ik let op lekker eten, hoge kwaliteit. Ik kom uit Rosenheim en zorg ervoor dat de producten zoveel mogelijk uit de regio komen. En als Beier vind ik het natuurlijk ook heerlijk om in de biertuin te zitten met een biertje en een pretzel. Maar thuis koken is veel belangrijker voor mij, vooral met mijn gezin. En ik ben blij als ik de waarde van lekker eten aan onze kleintjes heb kunnen overbrengen. Overigens doe ik hetzelfde in het bedrijf. We hebben een vrijwillig kookprogramma voor personeel opgezet en de eenvoudige regel hier is: Als het iets gezonds is dat op tafel staat, dan nodig ik graag mensen uit en betaal ik ervoor. Ik ben geen missionaris, maar als je gepassioneerd in de keukenwereld werkt en leeft, is dat een belangrijk punt en ik geloof dat goed eten je gezond houdt. Dat is geen tijdgeest, om op dit onderwerp terug te komen, maar gewoon lekker en verstandig. Wat geen voor de hand liggende combinatie is.

Mr Bruckbauer, Prof Dr Zec: van design tot technologie tot koken - hartelijk dank voor het interview.

Tekst: Klaudia Meinert