Met zijn "Moka Express" koffiezetapparaat creëerde Alfonso Bialetti in 1933 een klassieker die tot op de dag van vandaag blijft inspireren.
Wat kenmerkt een succesvolle uitvinder? Nou, zeker de moed om beproefde functies van dingen niet als vanzelfsprekend of optimaal te beschouwen, maar om ze radicaal in twijfel te trekken. Willi Bruckbauer, de oprichter van BORA, perfectioneerde zo het idee om keukendampen niet naar boven te laten opstijgen, maar ze direct bij het punt van oorsprong naar beneden af te zuigen. Alfonso Bialetti, de uitvinder van de "Moka Express" kookpot, werkte fysiek in de tegenovergestelde richting.
Toen hij in 1931 zijn prototype voor een nieuw type theepot voltooide, kon espresso alleen in Italiaanse koffiehuizen worden gedronken: Het werd bereid in grote espressomachines. Deze persten hete waterdamp van boven naar beneden door de gevulde koffiezeef. Alfonso Bialetti was echter naar verluidt gefascineerd door een apparaat dat een "Lisciveuse" werd genoemd: een soort wasmachine waarin de vrouwen van zijn geboortedorp in Piemonte hun was deden. Het systeem was eenvoudig: Het water werd verwarmd. Toen het kookte, steeg het op door een pijp en werd het, gemengd met loog, over de was gegoten.
De uitvinder, die in 1888 werd geboren in het bergdorp Montebuglio, paste dit basisprincipe toe op zijn Bialetti koffiezetapparaat. Water dat op het fornuis wordt verwarmd, stijgt uit een achthoekige pan door een zeef met gemalen koffie en verzamelt zich in de container die bovenop is geschroefd. De espressopot is gemaakt van aluminium, waarvan Alfonso Bialetti de verwerkingstechnieken leerde tijdens een verblijf in het buitenland in Parijs. Een andere basisvoorwaarde voor inventief geluk is immers het kennen van het ambacht en de materialen van de productwereld waarin je wilt werken.
Dit is nog een parallel met Willi Bruckbauer, die als meestertimmerman de eisen van de keukenbouw tot in het kleinste detail kent. Met zijn wonderpot slaagde Alfonso Bialetti erin een revolutie teweeg te brengen in het maken van espresso en het tegelijkertijd te socialiseren. Vanaf dat moment kon iedereen thuis zonder al te veel moeite of kosten espresso zetten op het fornuis. Toegegeven, je hebt 9 bar druk nodig voor een echte espresso, maar de espressopot van Bialetti haalt maar ongeveer 1,5 bar. Daarom noemde hij zijn resultaat Moka en zijn pan "Bialetti Moka Express".
In 1933 begon hij met het maken en verkopen van kruiken in zijn kleine werkplaats in Crusinallo, slechts vijf kilometer van zijn geboorteplaats. Alfonso Bialetti had destijds geen idee dat hij met zijn puristische en tijdloze ontwerp een designicoon had gecreëerd.
De zaken gingen nogal traag. Tussen 1934 en 1939 verkocht hij slechts 70.000 kannen, voornamelijk op weekmarkten. Want elke uitvinding heeft ook goede marketing nodig. En Alfonso Bialetti was geen bekwame verkoper. Het was dan ook een geluk bij een ongeluk dat zijn zoon Renato in 1945 als krijgsgevangene in Duitsland terugkeerde. Hij zorgde ervoor dat de productie werd verhoogd naar 1.000 blikken per dag en investeerde in reclame. Sinds 1953 staat op elke Moka-pot "L'omino coi baffi", een mannetje met een snor die bewust op Renato Bialetti lijkt.
Dit creëerde merkidentiteit en herkenningswaarde. Hij begon ook al vroeg reclame te maken op televisie. De slogan "In casa un espresso come al bar" (thuis een espresso zoals in een café) werd een gezegde in Italië. En de economische boom die halverwege de jaren 50 begon, deed de rest om van het bedrijf een internationaal succesverhaal te maken.
Vandaag de dag heeft meer dan 90 procent van de Italiaanse huishoudens ten minste één Bialetti Moka Express. En overal ter wereld ademt de aluminium kan niet alleen het aroma van koffie, maar ook de Italiaanse manier van leven. In de loop der decennia heeft het bedrijf zijn productassortiment zorgvuldig uitgebreid. Er kwamen verschillende maten en later gekleurde versies: in rood, zwart, limoengroen, lichtblauw, geel, fuchsia, goud - ja, er is zelfs een model in de kleuren van de driekleur. Er zijn enkele nieuwe vormen ontwikkeld, zoals de elegante "Venus", waarvan de grote versie ook geschikt is voor inductiekookplaten. De "Brikka", die een hogere druk gebruikt om bijzonder romige koffie te maken, vond ook veel fans.
Het binnenwerk is door de decennia heen echter onveranderd gebleven, afgezien van het terugbrengen van het aantal koffie-uitlaatpunten van de oorspronkelijke vier naar twee en de toevoeging van een veiligheidsklep. Er was en is technisch niets te verbeteren aan de geniale uitvinding van Alfonso Bialetti. De kannen zijn nog steeds zo robuust en duurzaam dat ze hun gebruikers een leven lang kunnen vergezellen. Er worden dan ook veel emoties geassocieerd met de persoonlijke Bialetti. Je zet je espresso ermee op goede en minder goede dagen, bij vrolijke gelegenheden en om je op te vrolijken. En terwijl je de twee tot drie minuten wacht tot het gerammel in de pijp de opstijgende koffie aankondigt, heb je wat tijd om over het leven na te denken. Alfonso Bialetti maakte dit ook mogelijk met zijn uitvinding.
