Niet alleen zijn de drie grote nationale rondes, de Giro d'Italia, de Tour de France en de Vuelta a España stevig verankerd in de kalenders van professionele wielrenners en fans, maar ook de vijf monumenten, de belangrijkste eendagswedstrijden in de wielersport, behoren tot de hoogtepunten van het jaar.
Naast de beroemde Grand Tours, de drie weken durende rondes van de Giro d'Italia, Tour de France en Vuelta a España, brengen ook de zogenaamde vijf monumenten wielerfans en professionals in vervoering. Terwijl de grote rondes de wielerkalender domineren van mei tot september, worden eendagswedstrijden zoals de monumenten voornamelijk in het voor- en najaar gehouden.
De vijf monumenten zijn Milaan-Sanremo, de Ronde van Vlaanderen, Parijs-Roubaix, Luik-Bastenaken-Luik en Il Lombardia. Vier van de wedstrijden vinden plaats in de lente, Il Lombardia sluit het wielerseizoen af in oktober.
Deze wedstrijden, die net als andere kleinere eendagskoersen ook wel klassiekers of semi-klassiekers worden genoemd, worden gekenmerkt door hun speciale traditie en lange succesverhalen.
De monumenten van de wielersport zijn de vijf grootste wedstrijden onder de klassiekers en behoren naast de UCI Wereldkampioenschappen op de weg tot de belangrijkste eendagskoersen. Ze hebben een lange traditie en trekken wielerfans van over de hele wereld - voor de fans direct op de route hebben ze bijna het karakter van een volksfeest. De uitdagende parcoursen langs iconische punten en de enthousiaste toeschouwers langs de kant van de weg maken deze races zo speciaal voor alle betrokkenen.
Milaan-Sanremo - de start van de Monuments
De wielerelite verzamelt zich in Noord-Italië om de Monuments af te trappen: Milaan-Sanremo begint hier. Dit jaar vindt de race plaats op 18 maart. De wedstrijd, die liefkozend "La Primavera" ("Lente") wordt genoemd, wordt gekenmerkt door een afstand van bijna 300 kilometer en is daarmee de langste eendaagse wedstrijd in het professionele wielrennen.
Dit jaar starten de renners voor het eerst niet direct in Milaan, maar in het stadje Abbiategrasso vlakbij Milaan aan de oevers van de Ticino. Na 30 kilometer keren de renners terug naar de oorspronkelijke route, die hen over de Turchino-pas naar de Middellandse Zeekust brengt en verder naar de Ligurische bad- en kuuroord Sanremo.
De race staat ook bekend om de twee korte maar zware beklimmingen van Cipressa en Poggio tegen het einde van de race: Deze nodigen uit tot explosieve aanvallen bergop en gedurfde manoeuvres bergaf. Als geen enkele individuele renner erin slaagt om te ontsnappen, zal er een krachtmeting plaatsvinden in de sprint tussen iedereen die overblijft in het peloton na de achtervolging op de Cipressa en de Poggio.
Ronde van Vlaanderen - het hoogtepunt van het Vlaamse wielerseizoen
Het volgende monument laat niet lang meer op zich wachten en vindt plaats in België op 2 april. De Ronde van Vlaanderen symboliseert het hoogtepunt van het Vlaamse wielerseizoen, is een festival voor Belgische en internationale fans en een soort feestdag voor de lokale bevolking.
De Ronde" staat onder andere bekend om zijn speciale racedynamiek. De vele kasseipassages en korte, intense beklimmingen, ook wel Hellinge genoemd, zorgen voor een eliminatierace: Alleen de sterkste coureurs kunnen hier strijden om de overwinning. De iconische doorgangen zijn versierd met gele vlaggen met een leeuw erop, de Vlaamse vlag.
Het weer zorgt ook regelmatig voor speciale omstandigheden met wind en regen. Beklimmingen zoals de Koppenberg, Paterberg of Oude Kwaremont betoveren duizenden fans en reduceren het deelnemersveld zodanig dat vaak slechts een klein groepje of zelfs een solist het lange rechte stuk in Oudenaarde opdraait om de winnaar te kronen.
Parijs-Roubaix - de koningin van de klassiekers
Nauwelijks een week later, op 9 april, wacht de "Koningin van de klassiekers" of "Hel van het Noorden" - zoals Parijs-Roubaix vaak wordt genoemd - in Noord-Frankrijk. En daar zijn goede redenen voor, want de race, die voor het eerst werd gehouden in 1896, gaat over een afstand van ongeveer 250 kilometer over verschillende kasseipassages, de zogenaamde pavés. Deze delen vormen ongeveer 55 kilometer van de totale route en zijn aanzienlijk ongelijkmatiger dan de kasseien in bijvoorbeeld moderne stadscentra.
De veelal historische en daardoor zeer ruige secties vragen alles van rijders en uitrusting en leiden vaak tot spectaculaire valpartijen of defecten aan de motoren.
De pavésectoren zijn gecategoriseerd met één tot vijf sterren, afhankelijk van de moeilijkheidsgraad. Een onderdeel met één ster is gemakkelijk en een onderdeel met vijf sterren is erg moeilijk. Dit laatste betekent deels losse en gladde stenen, maar ook grote oneffenheden en veel gaten. Tot overmaat van ramp krijgen de renners tijdens hun rit door de hel van het noorden te maken met stof en vuil, waardoor het bijna onmogelijk is om ze te herkennen wanneer ze uiteindelijk over de finishlijn in het Roubaix velodrome komen.
Ook hier speelt het weer in april vaak een grote rol, want bij slecht weer kunnen de voetpaden echt glad worden. Een van de bekendste en moeilijkste stukken is in het Arenbergbos, de "Trouée d'Arenberg" ("Arenbergpad"). Met de hoogste moeilijkheidsgraad en de menigte toeschouwers op de rand, opent de finale van de klassieker op het schijnbaar eindeloze rechte stuk. De winnaar wordt traditioneel geëerd met een kasseien trofee in het Velodrome van Roubaix.
Luik-Bastenaken-Luik - het oudste monument
Net voor de start van het Grand Tour-seizoen vindt op 23 april het volgende wielerfestival voor Belgische fans plaats. Luik-Bastenaken-Luik is het oudste monument, voor het eerst gehouden in 1892, en wordt daarom ook wel "La Doyenne" ("de oudste") genoemd.
Vergeleken met veel andere klassiekers en monumenten geeft het zeer heuvelachtige profiel van de route de race zijn speciale karakter: De route van 258 km heeft in totaal evenveel hoogtemeters als een gemiddelde bergetappe in de Tour de France. De route loopt van Luik door de Waalse Ardennen richting Bastenaken en eindigt weer in het centrum van Luik.
De bekendste klim, de Côte de la Redoute, staat bekend om het scheiden van het kaf van het koren, voordat kort voor het einde nog twee pittige beklimmingen volgen. Dan gaat het bergafwaarts over brede wegen naar de voormalige industriestad Luik.
Ronde van Lombardije - het einde van het wielerseizoen
De Ronde van Lombardije of "Il Lombardia" vindt plaats op 7 oktober in Noord-Italië ter afsluiting van het wielerseizoen. De "race van de vallende bladeren" markeert het einde van het seizoen voor de meeste rijders. Met bijna 250 km en talloze beklimmingen wordt de race beschouwd als een zeer uitdagend monument en straalt het een zeer speciale flair uit dankzij de herfstachtige natuur tussen bergen en meren. Terwijl de sprinters of aangewezen klassiekerspecialisten in het voordeel zijn op de meeste monumenten in het voorjaar, zijn klimmers met "pit" hier in het voordeel.
Typisch zijn de steile hellingen naar kleine bergdorpjes en de klim naar het bedevaartsoord Madonna del Ghisallo en de Muro di Sormano. Aangespoord door de warmbloedige Tifosi worden daar of in de smalle straatjes van de steden en dorpen in het laatste deel van de route herhaaldelijk wedstrijdbeslissende manoeuvres geforceerd, zodat meestal slechts een handvol renners tegelijkertijd het rechte stuk opdraait om naar de laatste grote overwinning van een lang wielerseizoen te sprinten. Van jaar tot jaar ging de race afwisselend van Bergamo naar Como en van Como naar Bergamo.
